شماره صفحه از 36   »

۱ چرا مدح گرسنگی بسی می‌گویی؟
۲ سفر کردن به قصد افطار روزه
اگر از شب قبل نیت سفر داشته است، می‌تواند بعد از حد ترخص افطار کند؛ اما اگر از شب قبل، قصد سفر نداشته است، بنابر احتیاط واجب باید روزه را نگهدارد و بعد از ماه رمضان قضای آن را هم بگیرد.
۳ رابطۀ زبان و تفسیرمان از جهان
«عالم را در امتداد خطوط ارایه شد‌ۀ زبان‌های مادری‌ خویش تحلیل می‌کنیم.» زبانشناسان این ایده را به‌ یاد بنیامین وورف، زبان‌شناس آمریکایی، «وورفیانیسم» می‌نامند. مک‌ور‌تر ضمن نقد استدلال وورفی از دیدگاه زبان‌شناختی، ‌نشان ‌می‌دهد که شواهد موجود تا چه حد این اندیشه را تایید می‌کنندکه زبان‌ها مانند لنز‌هایی روی جهان تعبیه شده‌اند.
۴ آیا نویسنده می‌تواند بی‌طرف باشد؟
بت عینیت و بی‌طرفی در قرن هجدهم ساخته شد، زمانی که برخی متفکران علم را کلیدی به آزادی فردی دانستند و کم‌کم امیدوار شدند که خرد جهانی جانشین دیدگاه‌های فرقه‌ای در ایمان مذهبی یا خرافه شود. البته، از آن زمان تاکنون اتفاقات زیادی افتاده که سبب می‌شود در این اعتقادِ عصر روشنگری به معیارهای عینی تردید کنیم.
۵ ترا نه بهر بازی آفریدند
۶ وظیفه مسافر مردّد در اقامت ده روز
نماز او شکسته است و روزه‌اش صحیح نیست، مگر اینکه سی روز به حالت تردید در یک جا اقامت نماید که در این صورت از روز سی و یکم ـ تا زمانی که در آنجا حضور دارد ـ نمازش تمام و روزه‌اش صحیح است هر چند قصد اقامت ده روز نداشته باشد.
۷ نظریه‌های ادراک
۸ الگوهای ساخت ماضی نقلی در فارسی باستان
زبان بارزترین تجلّی‌گاه اندیشه و فرهنگ هر قومی است که با ضرب‌آهنگ تاریخ و دگرگونیهای اجتماعی، قوام می‌یابد، می‌بالد، می‌گسترد و گاه نیز می‌پژمرد. امّا برخلاف بعضی نهادهای اجتماعی، سیر تحوّلات و تغییرات زبانی معمولاً با آهنگی کند و سنگین پیش می‌رود و چه‌ بسا در کوتاه‌‌مدت محسوس نباشد،
۹ رمضانیّات: قـناعـت
۱۰ دعاهای مخصوص روزهای ماه رمضان
به هر حال اگر قرائت آن‌ها به قصد رجاء ورود و مطلوبیت باشد، اشکال ندارد.
۱۱ گونه‌شناسی قصّه‌­های جامع‌التمثیل
کتاب جامع التمثیل نوشته محمّد علی حبله ­ رودی (زنده 1054) از جمله قدیم­ترین کتاب­های امثال و حاوی ناب­ترین تمثیل‌­های ایرانی است که طی چهار قرن از پرخواننده ­ ترین کتاب­های اخلاقی و داستانی بوده؛ چنان­که بیش از پنجاه بار چاپ شده است.
۱۲ ژرار ژنت و نظریة ترامتنیت
ترامتنیت یک اصطلاح نقدی در نظریة ادبی معاصر است. این نظریه بر آن تأکید دارد که یک اثر ادبی تنها در ارتباط با سایر آثار ادبی تعریف و فهمیده می‌شود؛ زیرا خالق یک اثر ادبی با تصمیم‌ آفرینش یک اثر، به دنیایی از ارتباط‌های میان‌متنی در ذهن خود وارد می‌شود؛ نویسنده یا شاعر از افکار بسیاری از آثار پیش از خود و یا معاصر با خود تأثیر می‌پذیرد و این افکار در آفرینش اثر او نقش دارند.
۱۳ رمضانیّات: توکل
۱۴ حکم روزه کسی که بیماری فراموشی دارد
اگر به حدی رسیده که امر به انجام وظیفه در مورد او معقول نباشد (مثل این که نسبت به نماز قادر به تشخیص اوقات نماز نباشد و نسبت به روزه هم فرقی بین حالت روزه و غیر روزه نگذارد)، مکلف به نماز و روزه و قضای آنها نبوده و فرزندان از جمله فرزند بزرگ نیز تکلیف ندارد.
۱۵ بخش‌های گم‌شده تاریخ بیهقی
۱۶ زبان فارسی؛ وطن طبیعی ایرانی
۱۷ سلام بر تو و بر هر که جنس تست
۱۸ حکم روزه در فاصله بین دو وطن
نماز در فرض مذکور کامل و روزه صحیح می‌باشد.
۱۹ سبک طرز در شعر فارسی
جمله راه های درک درست اصطلاحات ادبی، بررسی این مفاهیم در آثار شاعران و نویسندگان است. تأمل در نظریه‌های ادبی نشان می‌دهد، در این عرصه به اندیشة آفرینندگان آثار کمتر توجه شده یا بهتر است بگوییم به دیدگاههای آنان اصلا نپرداخته‌اند. گویا منشأ چنین تفکری ناتوان شمردن شاعران و خالقان آثار ادبی از درک نظریه های ادبی بوده است.
۲۰ تعامل ادبیات و فلسفه
۲۱ کار گیتی را نوائی مانده نیست
۲۲ حکم ضرر داشتن روزه برای انسان
کسی که می‌داند روزه برای او ضرر دارد یا احتمال عقلائی می‌دهد که ضرر داشته باشد (یعنی خوف ضرر دارد) روزه بر او واجب نیست، بلکه در مواردی نیز حرام است، خواه این یقین و ترس از تجربه شخصی حاصل شده باشد یا از گفته پزشک امین و یا از منشأ عقلایی دیگر و اگر روزه بگیرد، صحیح نیست؛ مگر آنکه به قصد قربت گرفته باشد و بعداً معلوم شود که ضرر نداشته است.
۲۳ ادبیات عرب ؛ مسائل دخیل دراجتهاد
چه مقدار از شناخت علوم ادبی در اجتهاد دخیل است؟
۲۴ ادبیات فرآیندی و نقشه راه قرآن
قرآن به مثابه نقشه راه گام به گام هدایت جامعه
۲۵ هشیاردلان را نسزد این همه مستی
۲۶ نحوه اثبات اول یا آخر ماه قمری
اول یا آخر ماه رمضان با رؤیت شخص مکلّف یا با شهادت دو فرد عادل در صورتی که جمع زیادی رؤیت هلال را انکار نکنند و گمان اشتباه در آن دو عادل تقویت نشود یا با شهرتی که مفید علم یا اطمینان است یا با گذشت سی روز از اول ماه قبل و یا به وسیله حکم حاکم ثابت می‌شود.
۲۷ فرق میان مجاز و کنایه
علم بلاغت از دیر باز مورد توجه ادیبان و دانشمندان قرار گرفته است و از چنان اهمیتی برخوردار بوده که در مورد آن نوشته‌اند: «بالاترین و لازم ترین دانش‌ها پس از شناخت خدای متعال، علم بلاغت است و آگاهی از فصاحت» (عسکری، 9:1998).
۲۸ نثر و سبک ابوالفضل بیهقی (تاریخ بیهقی)
تاریخ بِیهَقی یا تاریخ مسعودی نام کتابی نوشتهٔ ابوالفضل محمد بن حسین بیهقی است که موضوع اصلی آن تاریخ پادشاهی مسعود غزنوی و دودمان غزنوی است. این کتاب علاوه بر تاریخ غزنویان، قسمت‌هایی دربارهٔ صفاریان، سامانیان و دورهٔ پیش از برآمدن و پادشاهی محمود غزنوی دارد.
۲۹ میدان محاسبت
۳۰ روزه مستحبی با داشتن روزه قضا
کسی که روزه‌ی قضای ماه رمضان بر او واجب است، نمی‌تواند روزه‌ی مستحبی بگیرد و چنانچه فراموش کند و روزه‌ی مستحبی بگیرد در صورتی که در اثنای روز یادش بیاید روزه مستحبی او باطل می‌شود حال اگر پیش از ظهر باشد می‌تواند نیت روزه‌ی قضای ماه رمضان کند و روزه‌اش درست است.
۳۱ داستان لیلی و مجنون به روایت جامی
۳۲ دربارة قافیه
قافیة یک شعر، بخش مهمی از موسیقی کناری در شعر است که هم به تنهایی و هم در کنار دیگر بخش‌های آوایی کلام، نقش مهمی در ارزش بخشیدن به شعر دارد. بررسی قافیة شعر، چه در سطح حروف قافیه و چه در سطح کلمات قافیه، تا حد زیادی می‌تواند توانایی و قدرت خلاقیت شاعر را در هنر شعر بیان کند.
۳۳ نه پای رفتن و نه رای بودن
۳۴ صحبت کردن پشت سر نامزدها
در امور مربوط به انتخابات در حد مشاوره، اشکال ندارد.
۳۵ فرهنگ شرح بحر‌ الغرائب یا لغت حلیمی
با‌توجه‌به نقل بسیاری از اشعار رودکی در فرهنگ‌های لغت و دسترسی‌نداشتن این بزرگان به برخی از این فرهنگ‌ها، همچنین وجود ابیات نو، ضبط‌های متفاوت و انتساب‌های برخی ابیات رودکی به شاعران دیگر و برعکس، یکی از این فرهنگ‌های لغت در این پژوهش بررسی می‌شود. این اثر، فرهنگ شرح بحر الغرائب یا لغت حلیمی است.
۳۶ واکاوی اسطورۀ کیومرث
اسطورۀ کیومرث یکی از اسطوره‌‌های مهم فرهنگ ایرانی است. این اسطوره ازنظر پژوهشی ظرفیت بسیاری دارد و آن را از جنبه‌های مختلف می‌توان بررسی کرد؛ از‌این‌رو به پژوهش‌‌های روش‌‌مند و منسجم بر مبنای نظریه و نقد ادبی نیازمند است.
۳۷ رساله عروضیه
۳۸ مسئولیت رأی دهنده در قبال عملکرد بعدی نامزد انتخاباتی
اگر بر طبق موازین شرعی عمل کرده است، مسئول نخواهد بود.
۳۹ تعهد اجتماعی و نویسندگان آمریکای لاتین
۴۰ گروتسک در ادبیات
۴۱ در دیده مجنون
۴۲ حکم کوتاهی در انجام وظیفه انتخاباتی
کوتاهی در امور اجرایی انتخابات، خیانت در امانت محسوب شده و شرعاً جایز نیست.
۴۳ درباره‌ی نام و خاستگاه زبان فارسی
۴۴ فلسفه مبتنی بر آزمون چیست؟
Experimental Philosophy که در اینجا در برابر آن از تعبیر «فلسفه مبتنی بر آزمون» بهره جسته ایم، جدیدترین ایده برآمده از دل فلسفه تحلیلی است. ترجمه آن به «فلسفه تجربی» چندان مناسب نیست، چون ممکن است مخاطب آن را با سنت فلسفی تجربه¬گرایی empiricism اشتباه بگیرد. ضمناً در فلسفه مبتنی بر آزمون نه صرف تجربه، که آزمون میدانی اهمیت محوری دارد.
۴۵ محاسن افعال و بدایع اقوال
۴۶ وطن اتخاذی
تا زمانی که به عنوان زندگی در آنجا مستقر نشده‌اید، نماز شکسته است.
۴۷ هدف ناصرخسرو از واژه‌­سازی در زاد‌ المسافر
در میان آثار نثر ناصرخسرو، زاد المسافر از نظر موضوع و شیوه­ نگارش، از ارزش ویژه­ای برخوردار است. ناصر­خسرو در این کتاب که آن را بعد از سفرنامه نوشته­است، برای تبیین مباحث فلسفی و پاسخ‌گویی به حکیمان ایران و فیلسوفان یونان، برای اصطلاحات فلسفی، برابرهای زیبا قرار می­دهد.
۴۸ از اپیکور یونانی تا سعدی شیرازی
۴۹ خداوندا توئی دانای عالم
۵۰ شرایط تحقق وطن
اگر در شهر (ب) قصد زندگی به مدت حدود ده سال یا بیشتر دارید، این شهر وطن شما محسوب می‌شود و در صورتی که معلوم نیست چه مدت سکونت خواهید داشت یا می‌دانید کمتر از ده سال سکونت خواهید داشت، وطن شما محسوب نمی‌شود ولی در صورتی که بنا دارید حداقل حدود یک سال در این شهر سکونت داشته باشید مسافر محسوب نمی‌شوید و بدون قصد اقامت ده روز نیز نماز شما تمام و روزه صحیح است.